Hudson Enstitüsü'nün Rusya'yı parçalama planı

ABD merkezli Hudson Enstitüsü, ‘Sovyetler Birliği’nin Nihai Çöküşü ve Sovyet Federasyonu’nun Çözülmesi’ başlıklı bir kısa not yayınladı.

Sağ eğilimli bir think tank olan Hudson Enstitüsü, ‘askeri stratejist Herman Kahn ve RAND Corporation’daki meslektaşları tarafından 1961’de kuruldu.

Enstitünün ‘gelecek tasarımı’ ifadeleriyle kendine biçtiği misyon, ABD’nin uzun soluklu müdahaleci dış politikasıyla tutarlı bir çizgi izledi. Enstitünün Başkanı John P. Walters ise, ABD’de Reagan ve Bush yönetimlerinde görev almış eski bir üst düzey bürokrat.

Yayınlanan son kısa notun yazarı Luke Coffey ise, Avrupa, Avrasya, NATO ve transatlantik ilişkilerine odaklanan bir ulusal güvenlik ve dış politika analisti. Aynı zamanda eski bir asker olan Coffey, Britanya Savunma Bakanı Liam Fox’un ‘Birleşik Krallık vatandaşı olmayan’ ilk kıdemli özel danışmanı oldu.

Coffey ayrıca, 2015’ten 2022’ye kadar Heritage Foundation’da dış politika direktörlüğü yaptı.

Coffey, yazılarında yakın dönemde Ukrayna, NATO, Azerbaycan, Ermenistan, İran gibi bölgesel ve yakıcı konulara değindi ve emperyalizmin bölgedeki politikalarına dair ‘önerilerde’ bulundu.

Prof. Dr. Ergun Türkcan’ın dikkatimizi çektiği, Coffey’in son notunu Jurnal okurları için özetleyerek çevirdik.

HUDSON ENSTİTÜSÜ’NÜN RUSYA’YI PARÇALAMA PLANI

Geçen yılın son ayında Amerika’nın ünlü düşünce kuruluşu Hudson Enstitüsü’nün^[1] kıdemli bir uzmanı Luke Coffey kısa bir rapor yayınladı: “Sovyetler Birliği’nin Nihai Çöküşü ve Sovyet Federasyonu’nun Çözülmesi”^[2] başlığını taşıyan bu kısa not (memo) kısaca özetlenerek ABD’nin uzun dönemli amaçlarını yorumlamağa çalışanlara sunulmuştur: Ukrayna savaşının sonucu henüz bilinmese de Rusya Federasyonu’nun büyük ihtimalle çözüleceğini iddia eden rapor, Rusya haritasının 10 – 20 yıl sonra asla şimdiki gibi olmayacağını ifade etmekte, yeni bir parçalanma modeli sunmaktadır. Özet metin şöyledir:

“Bu siyasi memonun amacı Rusya’da bir rejim değişikliğini savunmak değildir; bu konu Rus halkının bileceği bir iştir. Amacım Rusya’nın çözülmesinden sonra tüm Batılı siyasetçilerin (policymakers), özellikle ABD’nin milli menfaatleri açısından gerçekçi hedefler belirlemesine yardım etmektir. Bu hedefler (goals) özetle şunlardır:

ABD 1990’dan çıkan sonuçlara göre, Rusya’da toplum, ekonomi ve yönetimin Batı tarzı bir demokrasi haline dönüşmesi için kaynaklarını israf etmemelidir. Demokratik bir Rusya yaratmanın sınırlarını bilmeleri gerekir.
Önemli olan bu çözülmeden sonra içeride çıkacak devrim, ayaklanmalar ve iç savaşın uluslararası kabul edilmiş sınırlar dışına taşmasını önlemektir.
Rusya’da 6.000 üstünde nükleer başlık, kimyasal ve biyolojik silahlar olduğu hiç unutulmamalıdır.
Rusya çözülmeğe başlayınca NATO ve Avrupa Birliği Moskova’nın bu zaafından yararlanarak, içerideki diğer ülke ve bağımsızlık amacı güdenlerin bir “big bang” ile genişlemelerine yardım etmelidir. Bunları planlama sırasında sadece bazı kurumsal reformlar yapmak yetmeyeceği gibi, NATO ve AB üyeliği, sayısı ve nitelikleri de yeterli olmayabilir. ABD, bunların dışında tek taraflı, çok-taraflı güçlü ilişkilerle GUAM^[3] ve Türki (Turkic) Devletler Örgütü gibi bölgesel örgütlerle de güçlü ilişkiler kurmalıdır.
Sovyetler çökünce, ABD ve Avrupa bu ani Barış Piyangosundan (peace divident) yararlanarak bölgede askeri varlıklarını azalttılar. Kim Putin diye birinin geleceğini ön görebilirdi? Bu hata bir daha tekrarlanmamalıdır. Bu arada Rusya ve Putin’in Ukrayna dolayısıyla cezalandırılmaları isteniyor ki, son Uluslararası Ceza Mahkemesi tevkif kararı, bu emrin anlaşıldığını gösteriyor.

(Rusya’yı Parçalama) Planlamasının Unsurları:

Rusya daha çok parçaya bölünmelidir. Bu parçalanma 1991’deki gibi, barışçı ve hukuki değil, daha çok Çeçenya 1994 gibi kanlı ve şiddetli olacaktır.
Bazı Rus bölgelerinde, önemli miktarda işsiz kalmış savaşçılar bulunmaktadır. Bir çok bölgeler bağımsızlık hareketleri ve ayaklanma deneyimlerine sahiptir. Buralarda iç savaşlar muhtemeldir.
Çin ve Türkiye Avrasya’da, Merkezi Asya ve Kafkaslar’da çıkacak iktidar boşluğunu doldurmak için rekabete gireceklerdir. Bu durum Rusya’nın Uzak Doğusu (Sibirya) için de söz konusudur.
Bu durumda birçok paralı asker grupları, özel ordular, silahlı gruplar ortaya çıkacaktır zaten bir kısmı günümüzde savaşmaktadır. İşte bu gruplar ve liderleri Putin-sonrası Rusya’da önemli siyasi figürler olabilirler, izlenmelidir.
Ancak Putin’in halefi bir Thomas Jafferson olmayacaktır. Batı böyle iyimser bir hayal kurmamalıdır.
Rusya, birçok yıllar sürse de, Doğu Avrupa’daki Emperyal hayallerinden vazgeçemez.

Politika Tasarımcılarının Soracağı Yedi Soru

ABD Rusya içindeki bağımsızlık ve/veya self-determinasyon taleplerine nasıl cevap vermelidir? Rusya Federasyonu 83 federal birimden oluşmaktadır. Bunların çoğu kültür, tarih ve dil bakımından Rusya Slav nüfusundan farklıdır. ABD ve müttefikleri bu self-determinasyon taleplerine cevap vermeli ortaklarının yardımlarını da koordine etmelidir.
ABD ve müttefikleri Rusya’da doğacak iç savaşların sınırlar aşmamasına çalışmalıdır.
ABD ve ortakları Rusya’nın elindeki nükleer ve diğer silahların yerinde durmasına ve sınırları geçmemesine çalışmalıdır. (Oysa ABD bu alandaki anlaşmaları kendisi kaldırmaktadır.).
NATO ve AB Moskova’nın “Big Bang”dan sonra ortaya çıkan durumunda, Ukrayna ve Gürcistan gibi, üyelik isteyen ülkelerin adaylıklarını hızlandırmalıdır.
Sadece bu ülkeler değil, dışarıdaki bazı Rus işgal bölgeleri, Moldova’da Transdinyestr, Abhazya ve Güney Osetya gibi topraklar da kurtarılıp, sınırlar garantilenmelidir.
Buna benzer şekilde, diğer sınır sorunları da çözülmelidir.
Rusya çökünce onun şu anda nüfuz bölgesi olan, Suriye, Libya ve Sub-Sahra gibi, Kremlin’in elindeki (client states) yerler ve vekil (proxy) güçler de Rus etkisinden derhal kurtarılmalıdır.”

Sonuç

“Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı istilası Kuzey Atlantik Bölgesindeki güvenliği, II. Dünya Savaşından beri görülmemiş biçimde değiştirmiştir… Politika tasarımcıları durumun tarihi boyutunu anlayarak, ona göre hazırlık yapmak zorundadırlar. Ukrayna’nın savaş alanındaki başarısı, Rusya’yı jeopolitik kutusuna sokacak nadir fırsatlardan biri olacaktır… Amerikalı politikacılar ulaşılamayacak şeylere odaklanmak yerine, ABD’nin menfaatlerini geliştirecek pragmatik ve gerçekçi politikalar izlemelidirler.”

Coffey’in argümanları böyle: Rusya parçalanacak, 83 devlet çıkmasa bile birçok yeni devlet doğacak veya onun parçaları komşu devletlere gidecek ve sonunda, o da, şimdiki Avrupa gibi, “Jeopolitik Kutusu”na girecek. Peki, bu “kutuya giriş” ABD’ye nasıl yarayacak? Çin ile mücadelesini mi güçlendirecek? Yoksa bu toprakları da, 1872’de Alaska’yı Çarlık’tan parayla aldığı gibi mi alacak? Bir tür “go to the Wild West”^[4] mi olacak? Bunlar devletler arası siyasi “büyük oyunlar” ve siyasi çatışmalar için de klasik sorular; bir dünya savaşı konjonktürüne girildiği bu dönemde bu gelişmelerin üzerinde dikkatle durulması gerekiyor.

Jurnal Türkiye

Planning-Russias-dissolution-1 İndir

^[1] Hudson Enstitüsü 1961’de büyük stratejist Herman Kahn tarafından geleneksel düşünceye karşı, gelecekteki dünyaya geçiş için savunma, uluslararası ilişkiler, iktisat, enerji, teknoloji, kültür ve hukuk alanlarındaki stratejik geçiş süreçlerini yönetmek amacıyla kurulmuş bir araştırma birimidir.

^[2] Luke Coffey, Senior Fellow (Hudson Institute) Preparing fort he Final Collapse of teh Soviet Union and the Dissolution of the Russian Federation, Policy Memo, December 2022.

^[3] GUAM Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova arasında işbirliğini teşvik eden bölgesel bloğa verilen ad; ülkelerin baş harflerinden oluşuyor.

^[4] ABD, 19. yy ortalarında, Meksika’dan yeni ele geçirdiği toprakları iskan etmek için, vatandaşlarını “Vahşi Batı’ya” yani Pasifik kıyılarına göç etmeğe teşvik ediyordu.