Pazar, Ekim 1, 2023
Jurnal Türkiye
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Kültür-Sanat
  • Söyleşi
Jurnal Türkiye
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Kültür-Sanat
  • Söyleşi
No Result
View All Result
Jurnal Türkiye
No Result
View All Result

Sağ siyaset, CHP ve taşra dinselliği

Deniz Hakyemez Deniz Hakyemez
24 Nisan 2023
Yazı
Sağ siyaset, CHP ve taşra dinselliği
PaylaşPaylaş

“1848 burjuvazinin dinsizliğini tedavi etti,” der Tocqueville.  Papazlara ve imamlara, tarikatlara teslim edilen taşra artık en sömürgen sağ politikacıların oy deposudur.

Kılıçdaroğlu geçtiğimiz ay sonunda Menzil tarikatının özerk bölge kurduğu haberleriyle gündeme gelen Adıyaman’a yaptığı ziyaretin devamını, önce depremzede mezarlığında, ardından türbe ziyareti çıkışında uğradığı sözlü saldırılar üzerine iptal etti. Ziyareti takip eden muhabir mezarlıkta Ensar, Tügva ve Hüdaparcıların olduğunu, provokasyon için hazır beklediklerini anlattı. Kılıçdaroğlu Cumhurbaşkanı adayı olduğu ülkenin ilinden “Fatiha okumayı bilmez”, “Biz Müslümanız” sözleriyle kovulurken Erdoğan da Sultanahmet Camii’nden seçim propagandası yapıyor, Kılıçdaroğlu’na Diyanet üzerinden yükleniyordu. Salt son iki günde yaşadıklarımız bile kutsal ve manevi değerler dediklerine nasıl bir misyon yüklediklerini de laikliğin hem inanç hem özgürlüğünü koruyabilecek tek güvence olduğunu da açıkça gösteriyor. 

Öte yandan, Adıyaman provokasyonları sağ siyaset tarihinde taşranın ne denli kritik önemde olduğunu da bir kez daha hatırlatıyor. Hem Fransız hem de Amerikan Devrimlerine tanıklık etmiş Alexis de Tocqueville’in belki kendisi kadar ünlü bir sözü var: “1848 burjuvazinin dinsizliğini tedavi etti”. Tocqueville’in işaret ettiği şu: Burjuvazi, iktidar savaşında, eski rejimin egemenlerinden kilise ile mücadele etmek zorunda olduğu ölçüde handiyse tavizsiz bir laiklik politikası izlemişken, iktidarı aldıktan sonra, işçi sınıfı tevekkülü bırakıp hakları için ayaklanınca, Napolyon’un deyişiyle, “yoksulların zenginleri katletmesini engelleyen dine” döndü. Bu nedenle liberallerin zamanında sayıkladığı gibi sadece Türkiye’de değil, çok sayıda erken dönem cumhuriyetinde radikal laik bir çizgi olduğunu ama zaman içinde burjuvazinin gittikçe daha fazla dinselleştirmeye yaslandığını, özellikle de dinselleştirme üzerinden taşrayı en sömürgen sağ politikacıların oy deposuna dönüştürdüğünü görürüz.

Fransa’da 1848’de ikinci cumhuriyet kurulduğunda taşrada eğitim sistemi öncelikli tartışma başlıklarından birini oluşturdu. Eğitimi veren öğretmen mi olacak, papaz mı, tartışma buydu. Cumhuriyetçiler öğretmen diyordu, muhafazakârlar papaz. 1849 yılında Kurucu meclis döneminden normal meclis dönemine geçilip bir de sosyal demokratlar sokakta yenilgiye uğratıldıktan sonra düzen partisi eğitimi Cizvit papazlarına teslim etti. Çünkü papaz eğitiminden geçen köylüler sağ partilere oy veriyorlardı. Taner Timur, Devrimler Çağı kitabında bunu şu sözlerle anlatıyor: “Böylece burjuvazi bir yandan nefret edilen bir vergiyle eski sistemi ihya ederken, öte yandan da onu tevekkül içinde kabul ettirecek eğitimi empoze ediyordu.” Öğretmen mi papaz mı mücadelesi, artısı eksisi bir yana Köy Enstitüleri’nin tarihini, kuruluşunu ve kapatılışını anımsatmıyor mu?

Şimdi Köy Enstitüleri’nin altını oyan CHP, tarikatlara teslim edilmiş taşradan kovuluyor. Üstelik Kılıçdaroğlu türbeden çıkarken, üstelik müttefiki Karamollaoğlu, “Biz Ayasofya içinde namaz kılarken dışarıda da İslami hükümlerin uygulanmasını isteriz, derken”. CHP’nin altı okundan tavizle başlayıp gittikçe daha büyük bir hevesle mahcup islamcılaştırıcı rolünü benimsemesinin Türkiye’yi getirdiği yerdeyiz. Tarikatlar kapatılmadıkça, tavizsiz laiklikte ısrar edilmedikçe demokrasicilik oyununun dahi oynanamayacağı artık aşikardır.

Deniz Hakyemez

Deniz Hakyemez

Diğer içerikler

Turizm sektörü zararsız mı?
Yazı

Turizm sektörü zararsız mı?

Serkan Yücel
28 Temmuz 2023
Özdağ Neyin Pazarlığını Yaptı?
Gündem

Özdağ Neyin Pazarlığını Yaptı?

Deniz Ali Gür
20 Temmuz 2023
Seçimleri aslında Millet İttifakı mı kazandı?
Yazı

Seçimleri aslında Millet İttifakı mı kazandı?

Serkan Yücel
6 Temmuz 2023
2023 Seçimlerinde Temelden Bir Muhasebe: Hüsranın Eşkali
Yazı

2023 Seçimlerinde Temelden Bir Muhasebe: Hüsranın Eşkali

Barış Zeren
4 Temmuz 2023
Laiklik günah olunca
Yazı

Laiklik günah olunca

Deniz Hakyemez
20 Haziran 2023
Jurnal Türkiye

© 2022 Jurnal Türkiye

  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Kültür-Sanat
  • Söyleşi
  • Künye

Takipte kalın

No Result
View All Result
  • Anasayfa
  • Türkiye
  • Dünya
  • Ekonomi
  • Kültür-Sanat
  • Söyleşi
  • Künye

© 2022 Jurnal Türkiye

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist